سرشت تبیین تاریخی در اندیشه ی ابن خلدون
Authors
abstract
ابن خلدون در مقدمه ی خود گونه ای از اندیشه ی تاریخی را مطرح کرده است که با تاریخ نگاری رایج عصر خود و حتی پس از آن، تفاوت های آشکاری دارد.در این شیوه به جای تأکید بر وقایع و فقط نقل اخبار، بر یافتن سرشت وقایع تاریخی، علت وقوع آن و تأثیرات آن بر حوادث دیگر تأکید می شود.این رویکرد به تاریخ که می توان تاریخ علمی، سنجیده و اندیشیده و به بیان دیگر منطق تاریخ خواند، روشی دارد که مقدمه ی ابن خلدون در بیان گام ها و چند و چون آن صراحتی ندارد.هرچند محتوای مقدمه ی ابن خلدون، تأسیس علمی تحت عنوان علم عمران است که بتوان به کمک آن تاریخ نقلی را به سطح تاریخ برهانی و عقلی ارتقاء داد، اما ابن خلدون جدای از فقراتی که به نقل اخبار گذشته اختصاص می دهد، هیچ گاه به صراحت از روش چگونگی توضیح و تبیین تاریخی سخن نمی گوید.بدین ترتیب علم عمران متکفل شناخت سرشت اجتماعات بشری و طبایع انسانی می شود که خود به فهم تاریخی ما کمک می کند.اما مسئله ی دشوار این است که پس از آگاهی از سرشت و طبایع جوامع انسانی چگونه به نقد اخبار تاریخی و تبیین واقعیت های تاریخ بپردازیم؟به بیان دیگر علم عمران ابن خلدون، چه رویکردی برای تبیین خبر تاریخی، چه از دیدگاه منفی و نقادی و چه از دیدگاه مثبت و ایجابی دارد؟در این مقاله کوشیده ایم از خلال مقدمه، به منطق تبیین و علیت تاریخی در اندیشه ی ابن خلدون پی ببریم.نتیجه ی بررسی مقدمه نشان می دهد که منطق علم عمران، نوعی حکمت در معنای عام است که واجد ضرورت مادی و طبیعی است، نه ضرورت عقلی و نظری.هدف علم عمران نیز برهانی کردن تاریخ است، ولی ماده ی این برهانی سازی تنها عقل نیست، بلکه هم علوم عقلی(مانند فلسفه ی طبیعی) و هم علوم نقلی(نظیر فقه و نصوص دینی) در این برهانی سازی به کمک مؤلف مقدمه می آیند.
similar resources
سرشت تبیین تاریخی در اندیشهی ابن خلدون
ابنخلدون در مقدمهی خود گونهای از اندیشهی تاریخی را مطرح کرده است که با تاریخنگاری رایج عصر خود و حتی پس از آن، تفاوتهای آشکاری دارد.در این شیوه به جای تأکید بر وقایع و فقط نقل اخبار، بر یافتن سرشت وقایع تاریخی، علت وقوع آن و تأثیرات آن بر حوادث دیگر تأکید میشود.این رویکرد به تاریخ که میتوان تاریخ علمی، سنجیده و اندیشیده و به بیان دیگر منطق تاریخ خواند، روشی دارد که مقدمهی ابن خلدون در...
full textنظریات عدالت در اندیشه سیاسی ابن خلدون
ابن خلدون در باب مقوله مهم و بنیادین عدالت نظریه پردازیهای عمده ای کرده است و آراء او در این زمینه علاوه بر تشابه با نظریه های اسلامی عدالت پیشینیان و پسینیان بعداز خود‘ واجد ابداعات در خوری هم است . به عنوان نمونه عدالت اجتماعی از دید وی به معنای تأمین مصلحت عمومی به بهترین وجه ممکن و اصلی ترین مبنای تأمین عمران و امنیت است. از سویی ابن خلدون به دلیل گسترة اختناق و شدت سرکوب و امکان هلاکت عمو...
full textاندیشه و رفتار از دیدگاه ابن خلدون
Ibn Khaldoon, the sidtinguished Islamic scholar and philosopher, considers human beings as basically ignorant, However, he notes that, the can overcome this ignorance b y means of thought and contemplation. According to him one of the distinguishiong characteristics between human beings and animals is the capacity to think. In this respect he considres 3 leves of thought, namely, discriminative...
full textبررسی اندیشه های اقتصادی ابن خلدون
چکیده ابن خلدون یکی از متفکرین مسلمان است که چهار قرن قبل از آدام اسمیت، نظریات مختلفی درباره مسائل اقتصادی مطرح کرده است؛ او مسائلی نظیر نظریه درآمد، تولید، مصرف، توزیع، مطلوبیت، ارزش کار، رشد و توسعه، نقش دولت در اقتصاد را با روشی متفاوت مطرح کرده است. از لحاظ تاریخی او مستحق تر است که " پدر علم اقتصاد" شناخته شود تا آدام اسمیت. در این مقاله سعی می شود متدلوژی و اندیشه های اقتصادی ا...
full textروششناسی ابن خلدون در مطالعات تاریخی
روش ابن خلدون در مطالعات تاریخی در اصل بر پایه نقد و ارزیابی روشهای تاریخنگاری اسلامی شکل گرفته است. او بعد از نقد همهجانبه و به خدمت گرفتن برخی سنّتهای فکری نهفته در تاریخنگاری اسلامی، روش ابداعی خود را در نقد و ارزیابی اخبار تاریخی، یعنی انطباق اخبار تاریخی با واقعیات تاریخی مطرح میکند. وی در این روش برای رسیدن به شناخت تاریخی منظم و منطقیِ منطبق با واقعیات تاریخی، با پیوند دادن استدلال...
full textMy Resources
Save resource for easier access later
Journal title:
تاریخ نگری و تاریخ نگاریPublisher: دانشگاه الزهرا
ISSN
volume 22
issue 9 2014
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023